Mezarlarımız için,
Bazı dostlar sitemde bulunuyorlar. Neden mezarların görüntüsü (dia-slayt), bunlar hüzün veriyor. Daha iç açıcı görüntüler olamaz mı? Olabilir, oluyor da...
Dumuklu büyük bir köy olmamasına karşın bizim görebildiğimiz yaklaşık son iki yüz yıl içerisinde yani şu anda tam onaltı (16) mezar yeri, alanı var... Çok daha eski olan yerleşim alanları Haberihollıkan -Kaynısünette (İnni’den aşağı), Veranda (Ortaköy-Gırıkçılar), Kadıruşağıderesi (Çevlik’te aşağı Boğaz’da), İncealık’ta-Hüseyniveli tarlası (Morolar-Kadıruşağı arasında) da ki yerleşim yerlerinin mezarları, mezarlık yerleri belli değil (şimdi bu yerlerinde ki virane küllüklerinde; işlenmiş taşlar, toprakta yapılmış bol sayıda küp, kap-kacak parçalarınında başka Bizans sikkelerine de rastlanılmaktadır) bunlar bu sayının içinde değil...
Dumuklu da bu kadar fazla mezar alanı olması acaba birbirlerine dargın-kırgın olmalarından mı? Yoksa toprağa bağlılığından mı?!...
Yüzyıllardır bu topraklarda yaşayanlar (Kürt-Alevi olmalarının da etkisiyle); afetler, kıyımlar, göçler, göçertmeler görmesine karşı yinede burayı boş bırakmamış. Bizim bildiğimiz ’Osmanlı’nın son döneminde ve yakın tarihlerdeki savaşa (bazan başkasının yerine sefere...) giden, gidipte gelmeyenlerimiz var. Şimdide buraya yani Dumuklu’nun toprağına burası sizin değil (ki ben dedemin babasının mezarına kadar biliyorum. Öncesi zamanla, doğayla, sistemle belirsizleşmiş.) diyerek önce ölçücülerine hesaplatarak sonrada Kadı’larına onaylatarak kendi giderlerini Mahkeme masrafı adı altındaki Haraç'ı çoğu köylüden aldılar. Devamında da toprağımızın ‘’B2’’ adı altında büyük şehirler ve kıyı şehirlerdeki yağmacı ve talancıları beslemek, temize çıkarmak için verdikleri Fetva’lara (Orman kanunu) Dumuklu’yu da dahil ederek, yani bizim bahçe, tarla toprağımızıda katarak bize (Deli Dumrul haracı gibi) satacaklar... Kii; bir kazma sapı için komşuları ile kavga ettikleri, çalısını, yaprağını korudukları toprağına-ağacına yabanlaştıracaklar... Yabancılaştırabilecekler mi?
Sanırım; dedelerimiz-nenelerimiz bu ve benzeri sorunları yaşadıkları, gördükleri için; kendi tarlasında-toprağında yatmak istemiş ve yatırılmışlar. Onun için bu kadar çok sayıda mezar alanı, mezar yeri var. Yani toprağa bağlılık, toprağında ayrılmama isteği...
Bu (dia-slayt) birazda ‘dumuklu.info’nun içeriğine uygun, Dumuklu’nun parçası olarak, Dumuklu’da olmak isteyip de olamayanlar için, Dumuklu’da yaşamış ve şu anda yaşamayan ama ‘’Dumuklu’da olanları’’ anmak için...